Αντιπροσωπεία
των Γκαγκαούζων της Μολδαβίας που ζουν στην αυτόνομη Δημοκρατία της
Γκαγκαουζίας και των Γκαγκαούζων που ζουν στη Βουλγαρία, στην περιοχή της
Βάρνας, δέχθηκε την Τρίτη 3 Απριλίου , ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης μας κ.
Δαμασκηνός και είχε την ευκαιρία να αναπτύξει την αναγκαιότητα επικοινωνίας των
απανταχού Γκαγκαούζων με εκείνους που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα με
επίκεντρο την πόλη της Νέας Ορεστιάδας.
Οι
Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζοι είναι Ορθόδοξοι Χριστιανοί που μιλούν την Τουρκική
γλώσσα και είναι ιδιαίτερα πιστοί στις παραδόσεις των προγόνων τους. Ζουν στην
Μολδαβία, περίπου 190.000, στην Ουκρανία και στην Βουλγαρία.
Οι Γκαγκαούζοι ή Γκαγκαβούζηδες είναι ένα τουρκικό φύλο, το οποίο έχει εκχριστιανιστεί. Η εθνογένεση τους τοποθετείται το 1243 όταν το Σελτζούκικο κράτος της Μ. Ασίας διαλύθηκε απο τους Μογγόλους μετά τη μάχη του Κιοσεντάγ. Σουλτάνος του Ικονίου ήταν τότε ο Ιζεντίν Καϊκαβούζ, ο οποίος κατέφυγε στην αυλή των Βυζαντινών αυτοκρατόρων στην Κωνσταντινούπολη μαζί με τους χριστιανούς ακολούθους του (οι μουσουλμάνοι ακόλουθοι του που παρέμειναν στη Μικρά Ασία τάχτηκαν υπέρ των Μογγόλων εισβολέων). Εικάζεται ότι η μητέρα του ήταν χριστιανή, κόρη ιερέα, και ότι ο ίδιος του βαφτίστηκε χριστιανός ορθόδοξος μαζί με τους ακολούθους του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Σουλτάνος του Ικονίου είχε πολλούς χριστιανούς υπηκόους, αλλά και πολύ καλή σχέση με τον τότε Βυζαντινό αυτοκράτορα. Υπάρχει και η παραδοχή που μας μεταφέρεται απο ορισμένους ιστορικούς ότι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος, έδωσε άδεια εγκατάστασης του Σουλτάνου και του λαού του στα εδάφη της αυτοκρατορίας, επειδή είχε σωθεί απο τον Σουλτάνο όταν είχε λιποτακτήσει απο το βυζαντινό στρατό, μετά απο μιά αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης της εξουσίας και του θρόνου.
Το 1259 περίπου, εγκαταστάθηκαν στην βόρεια Βουλγαρία, στην περιοχή της Βάρνας-Μπάλτζικ και Καβάρνας, όπου δημιουργήθηκε το Δεσποτάτο της Καβάρνας. Η εγκατάσταση σε αυτό το χώρο έγινε εσκεμμένα απο τον Βυζαντινό αυτοκράτορα διότι επιθυμούσε να διαφυλάξει τα βόρεια σύνορα του απο τις συνεχείς επιδρομές Κουμάνων και Πετζενέγων. Έτσι ξεπλήρωσε την υποχρέωση που είχε απέναντι στον Σουλτάνο και είχε ήσυχο το κεφάλι του για 124 χρόνια τουλάχιστον απο τις επιδρομές αυτές στα βόρεια σύνορα της αυτοκρατορίας.
Αργότερα ο Σουλτάνος Καϊκαβούς εγκαταστάθηκε στην Κριμέα (άλλες αναφορές αναφέρουν ως τόπο εγκατάστασης του το χωριό Αίνος της Ανατολικής Θράκης).
Το Δεσποτάτο διαλύθηκε από τους Οθωμανούς Τούρκους το 1383. Στο Δεσποτάτο υπήρχαν 68 χωριά στα οποία κατοικούσαν Γκαγκαούζοι. Μετά τη διάλυση του Δεσποτάτου ένα τμήμα πλυθησμού των Γκαγκαούζων ακολούθησε τους πρίγκηπες του και εγκαταστάθηκαν στα χωριά της Νέας Ζίχνης Σερρών και στα περίχωρα της Βέροιας (Καραφέρια), ενώ οι υπόλοιποι διασκορπίστηκαν στη Βουλγαρία και στην Ανατολική Θράκη.
Ο μεγαλύτερος πληθυσμός των Γκαγκαούζων ακολούθησε τον Ρωσικό στρατό για να αποφύγει τα αντίποινα των Οθωμανών μετά τους ρωσοτουρκικούς πολέμους και εγκαταστάθηκε στη Βεσσαραβία στην σημερινή Νότια Μολδαβία.
Στον Έβρο κατοικούν στην επαρχία Ορεστιάδας και Διδυμοτείχου σε 21 χωριά, κυρίως στα χωριά: Οινόη, Σαγήνη, Κλεισώ, Αμμόβουνο, Θούριο, Λεπτή, Κέραμος, Καναδάς, κλπ.
Είναι οι πρώτοι τουρκόφωνοι που ήρθαν στην περιοχή μας μετά τη μάχη του Ματζικέρτ (1071 μ.Χ). Μετά το πρώτο μισό του 13ου αιώνα λοιπόν και τη διάλυση του σελτζουκικού κράτους, οι Βυζαντινοί στρατολόγησαν Τούρκους μισθοφόρους από το πρώην Σουλτανάτο του Ικονίου και τους πέρασαν στη περιοχή του Αίμου για άμυνα στα σύνορα. Τους εκχριστιάνησαν παράλληλα (με απώτερο σκοπό να εκχριστιανίσουν όλους τους Τούρκους στη συνέχεια, γνωστή η τακτική αυτή του Βυζαντίου).
ΔιαγραφήΗ θέση αυτή για την καταγωγή και την προέλευση των Γκαγκαούζων έγινε πάνω-κάτω αποδεκτή και από τον γνωστό Αυστριακό ανατολιστή Wittek το 1954. Ο Wittek - με την χρήση σελτζουκικών, οθωμανικών και βυζαντινών πηγών - απέδειξε ότι οι Γκαγκαούζοι έλκουν την καταγωγή τους από τους ανθρώπους του Καϊκαβούς (από το όνομα του Σουλτάνου Καϊκαβούς προέρχεται και το όνομα τους). Την επόμενη δεκαετία, η Ελληνίδα μαθήτρια του Wittek Ελισάβετ Ζαχαριάδου, με χρήση βυζαντινών πηγών, κυρίως χρυσόβουλων της Ιεράς Μονής Βατοπαιδίου, επιβεβαίωσε την θεωρία αυτή. Αυτή είναι και η επικρατέστερη θεωρία στη διεθνή βιβλιογραφεία για την προέλευση των Γκαγκαούζων.
Η θεωρία ότι οι Γκαγκαούζοι είναι απόγονοι του αρχαίου θρακικού φύλου των Κροβύζων (ή Κοτταούζων) δεν φέρεται να ευσταθεί, παρά την ομοιότητα ανάμεσα στα ονόματα τους.
Κυνηγήθηκαν από τους Τούρκους μανιωδώς, γιατί στο Ισλάμ το να αλλάξεις τη μουσουλμανική θρησκεία με μια άλλη, είναι χειρότερο από το να είσαι «άπιστος». Το αν ήταν Ελληνες χριστιανοί οι οποίοι πρώτα εξισλαμίσθηκαν, μετά έμαθαν Τούρκικα και μετά ξαναχριστιανίστηκαν χωρίς να ξαναθυμηθούν τη γλώσσα τους, είναι λίγο δύσκολο να γίνει μέσα σε 150 χρόνια (1071-1200).
Με τη πάροδο των αιώνων και λόγω της Ορθοδοξίας, ταυτίστηκαν με τους υπόλοιπους Ρωμιούς και σήμερα κάποιοι λίγοι από τους Γκαγκαούζους της Μολδαβίας θεωρούν τους εαυτούς τους Ελληνες.